Sinds een tijd is het steeds slechter gesteld met de trekvogels. Het broedsucces is erg laag bij onder andere de scholekster, noordse stern en de kluut. En laat dat nu net de trekvogels zijn die tijdens de trek heerlijk tot rust komen op de Waddeneilanden. Ze doen daar energie op voor de volgende etappe van de trek, die soms wel via Nieuw-Zeeland naar Antarctica gaat. We gingen op pad met een van de boswachters van Terschelling, om te kijken hoe het ervoor staat met de trekvogels op dit eiland.
Meer rust voor de trekvogels
Diverse natuurorganisaties zetten zich steeds meer in voor de rust van de trekvogels. En uit de laatste cijfers blijkt dat diverse trekvogels een lager reproductiecijfer hebben dan dat er sterven. Dit betekent dus dat er diverse vogelsoorten langzaamaan steeds meer bijzonder worden. En om het uitsterven te voorkomen, is het belangrijk dat de vogels in het broed- en trekseizoen alle rust moeten krijgen die ze nodig hebben. Joeri Lamers, boswachter op Terschelling, neemt ons mee en laat ons alle plekken van het eiland zien waar de trekvogels zich bevinden. Uiteraard op afstand en met een paar flinke verrekijkers.
Rondje Terschelling
Terschelling is een van de eilanden waar de trekvogels het erg naar hun zin hebben. Niet gek ook, want het eiland is een met de natuur, kent relatief weinig auto’s en heeft nog echte plekken waar je vrijwel niemand tegen komt. En die rust, daar houden de vogels van. Boswachter Joeri wacht ons op bij het grootste plaatsje op Terschelling: West-Terschelling. Gewapend met een flinke fourwheeldrive van Staatsbosbeheer, verrekijkers, een goed humeur en heel veel kennis, gaan we eerst wat verder richting het westen van Terschelling.
Prachtige harmonie op het eiland
Joeri vertelt ons dat boswachter op Terschelling écht iets bijzonders is. Het grootste gedeelte van het eiland behoort bij Staatsbosbeheer en is daardoor een grote operatie. Bij deze operatie komt nogal wat kijken. Van het festival Oerol tot de toeristen en de natuurlijke harmonie met de lokale inwoners. Daarnaast is het beschermen van de vogels op het eiland een jaarlijks terugkerende en zeer belangrijke klus.
Minder trekvogels op West-Terschelling
We staan tussen West-Terschelling en de Noordsvaarder in en zien een zeer grote groep trekvogels. Dit gebied is niet afgezet voor publiek, dus in theorie mag iedereen er komen. De meeste mensen doen het niet, omdat het strand er erg breed is en iedereen de vogels graag met rust laat. Toch is er één persoon die met twee loslopende honden de rust van de vogels verstoord. De boswachter gaat er uiteraard op af, om degene er toch even op te attenderen dat dit niet de bedoeling is. In één seconde zien we de impact van wat bijvoorbeeld een loslopende hond kan hebben op de natuur. Duizenden vogels vertrekken, maken geluid en zwermen door de lucht. De totale rust is verstoord, maar gelukkig redelijk snel teruggekeerd door het optreden van de boswachter.
Verschillende gebieden op Terschelling
Eenmaal terug bij ons vertelt Joeri dat dit gelukkig niet vaak voorkomt. Ondanks de tegenvallende broedcijfers bij de Noordsvaarder, is er besloten om geen broedgebied af te zetten. Voor de afgesloten broedgebieden en diverse vogelwachtersposten moeten we wat meer naar de zuidkust en het oosten van het eiland. Na het spotten van diverse mantel- en zilvermeeuwen, bergeenden, scholeksters en steenlopers is het tijd om naar de volgende vogel hotspot van Terschelling te gaan.
Strieper Kwelder
Voor fietsliefhebbers die op Terschelling komen, is de Strieper Kwelder een bekende plek. Aan de Waddenzee / zuidkust van Terschelling loopt namelijk een zeer mooi fietspad. Iets ten zuiden van Midsland vind je daar de Strieper Kwelder, waar de natuurlijke elementen prachtig samenkomen. Het verschil tussen eb en vloed brengt een fantastisch schouwspel met zich mee. Hierdoor is het ook een perfecte plek voor trekvogels om zich te verzamelen voor voedsel. Foerageren zoals dat zo mooi heet. De Strieper Kwelder is niet toegankelijk voor mensen, maar wel vanaf de dijk prachtig te aanschouwen. Probeer een bezoekje wel goed te plannen, want het tij kan ervoor zorgen dat er bijna geen vogels zijn. En vanwege een harde en koude wind, kan het er vrij fris zijn. Na het spotten van wat drieteenstrandlopers, konden wij onze Terschelling roundtrip weer voortzetten.
Vogelwachthut
Trekvogels op Terschelling komen volledig tot rust aan de oostzijde. Mocht je Terschelling bezoeken met de auto, dan kom je sowieso niet verder dan Oosterend en is het uiterste oostpuntje van het eiland nog een ruime 10 kilometer verder. Dat kan je uiteraard lopend of met een mountainbike doen of je neemt een koets of de standbus. Maar als je echt voor de vogels komt, is wandelen de beste optie. Richting de Boschplaat, kom je aan de zuidkant van het eiland eerst een vogelwachthut tegen. Deze vogelwachthut is een groot deel van het trekvogelseizoen bemand. Hier kan je informatie over de trekvogels krijgen, maar vanuit hier worden ook de vogels in de gaten gehouden. Zorg dus dat je tijdens het seizoen op de gebaande paden blijft, want anders kan het gesprek met de vogelwacht iets minder gezellig zijn. Vanuit de vogelwachthut heb je een fantastisch uitzicht over het eiland. Al turend door de verrekijkers, spotten we wulpen, grutto’s en een tureluur.
Boschplaat is de crème de la crème voor trekvogels op Terschelling
Door de duinen rijden we verder naar het meest oostelijke punt van Terschelling, de Boschplaat. Dagelijks komen maar een handjevol mensen op dit punt en dat geeft de trekvogels heerlijke rust. Overigens niet alleen trekvogels, want er liggen op een goede dag ook tientallen zeehonden te chillen. Enkele honderden meters vanuit de kust is het gebied afgezet voor bezoekers, je moet dus wel een goede verrekijker meenemen. En als je dat doet, spot je misschien wel net als ons een kanoet en een zeer zeldzame strandplevier.
Impact op de trekvogels
Terugrijdend over het strand vanuit de Boschplaat, praten we bij over de impact van mensen en klimaatverandering op de trekvogels. Dankzij de klimaatveranderingen zou je normaal gesproken nu al kramsvogels en koperwieken tegenkomen, maar omdat de temperaturen in Siberië nog zo ‘aangenaam’ zijn, blijven ze langer daar. En daardoor is heel de trek een stuk verschoven. Her en der kwamen we op het strand wat dode zeekoeten tegen. Volgens de Joeri was er nog niet echt onderzoek gedaan naar de doodsoorzaak, maar het viel wel op dat ze over het algemeen vrij mager zijn. Maar misschien was de grootste eyeopener wel dat er zo gigantisch veel afval aanstroomt op het eiland. De duinen liggen vol met afval en met microplastics. We kwamen spullen tegen die wel honderd jaar oud waren en nog niet vergaan zijn. Een ramp voor het eiland, de natuur en de trekvogels. Mocht je dus naar Terschelling gaan, ga eens wat verder richting de Boschplaat over het noorderstrand en neem een volle vuilniszak mee terug.
