Vergeet de auto voor jouw reis naar Polen. Met een spoornetwerk dat vanuit de grootste steden alle delen van Polen aantikt, is met de trein naar Polen een veel betere manier om het land te ervaren. Één maar, de spoorwegen in Polen kunnen misschien net wat ingewikkelder zijn dan in Nederland en zijn buurlanden. Hoe werkt het Poolse treinsysteem precies? Wij leggen het je uit. Ook als jouw interrail avontuur naar Polen gaat, is dit artikel een echte must read.
Tips als je met de trein naar Polen reist
Of je nu vertrekt vanaf glimmende nieuwe stations of juist de afbrokkelende oude, Poolse treinreizen zijn nooit saai. Je weet nooit op voorhand of je langs drukke hoofdlijnen of slaperige aftakkingen gaat, of aan boord gaat van gloednieuwe treinen of juist in wagons uit het communistische tijdperk zit. Dit is nou juist ook een onderdeel van de cultuur en wat reizen door Polen zo tof maakt.
De Poolse spoorwegmaatschappijen
Het uitgebreide Poolse spoorwegsysteem is ontstaan uit de afzonderlijke netwerken van het Duitse, Oostenrijks-Hongaarse en Russische rijk uit de 19de eeuw. Omdat verschillende treinmaatschappijen zijn samengekomen in één, zijn er nog steeds verschillen in het hele land zichtbaar. Zo zijn er meer routes en zijn er frequentere treindiensten in het westen dan in het oosten. Ook zijn er regionale treinstations met architecturaal erfgoed. Dit zijn erfenissen van het naoorlogse communistische tijdperk. Er kwam er veel herontwikkeling in de 21e eeuw. Een prachtig overblijfsel van de geschiedenis dus.
Intercitytreinreizen over lange afstand worden uitgevoerd door de nationale spoorwegmaatschappij PKP. Kortere reizen worden verzorgd door de spoorwegmaatschappij van elke Poolse regio. Als je bijvoorbeeld een reis met de trein naar het platteland rond Warschau, de hoofdstad van Polen, maakt, wordt je ontvangen door Koleje Mazowieckie. Van Poznań naar Gniezno ga je dan waarschijnlijk weer aan boord gaat van een trein van Koleje Wielkopolskie. Op de meeste stations is de kaartverkoop gelijk. Maar op sommige grotere stations zijn aparte loketten voor langeafstandstreinen en regionale treinen.
De dienstregeling voor de trein in Polen
Sommige grotere stations hebben vertrekborden in luchthavenstijl. Maar als deze er niet zijn heeft zelfs het kleinste station op zijn minst posters met de vertrek- en aankomsttijden. De sleutel voor het begrijpen van de posters is de kleur. Gele posters vermelden het vertrektijdstip, terwijl witte posters de aankomsttijden van de treinen in Polen weergeven. Een belangrijk verschil dus. Snellere treinen met minder stops worden met rode kleur vermeld, terwijl een trein die overal stopt (in het Pools pociąg osobowy) met zwarte kleur wordt vermeld. De dienstregelingen zijn beschikbaar in het Engels op de website van PKP.
Kaartjes kopen
Vele jaren lang kocht je op elk station een kaartje door je beste woordje Pools boven te halen. Dit is nog steeds de enige manier om kaartjes te kopen op de meeste kleinere stations. Verrassend genoeg is dat ook nog het geval op sommige grotere stations. Veel van de grotere stations in het land hebben de laatste jaren kaartjesautomaten geïnstalleerd die instructies in het Engels geven, wat het proces eenvoudiger maakt. Ook online kan je steeds meer kaartjes kopen.
Voordat je in de rij gaat staan om een fysiek kaartje te kopen schijf je dus best de treinreis die je wilt maken op, inclusief tijden en locaties. Dat kan je dan aan het loket afgeven. Goede Poolse termen om te kennen zijn pierwsza klasa (eerste klas) en druga klasa (tweede klas).
Het juiste platform vinden voor jouw trein in Polen
Het juiste perron vinden is niet altijd zo eenvoudig als het lijkt. In Polen krijgen beide zijden van het perron hetzelfde nummer en er kunnen dus twee treinen tegelijk van perron 2 vertrekken. Sommige stations geven nu zowel het spoornummer als het perronnummer aan. Maar de sporen kunnen onregelmatig en in niet-numerieke volgorde over het station zijn verdeeld. Snap je hem nog?
Deze perronverwarring is het meest stressvolle aspect van Poolse treinreizen. Gelukkig zijn er manieren om ervoor te zorgen dat je op de juiste plaats bent. Als je geluk hebt, is het station groot genoeg dat het op elk perron digitale borden te heeft. Deze geven informatie over de volgende trein. Een betere gok is te kijken naar de zijkant van de trein. Ofwel is het een nieuwer model met een digitaal bestemmingsbord, ofwel is het een oudere versie met een metalen bord met de haltes.
Russische roulette van wagons
Poolse treinen zijn een beetje als een doos pralines: je weet nooit wat je krijgt. Op de regionale routes hebben EU-fondsen bijgedragen geleverd voor modernere treinen. Een andere mogelijkheid is één van de oudere treinen met versleten rode vinylstoelen en houtfineer. Minder comfortabel, maar heeft ook zo zijn charme. De duurste prijs betaal je voor snelle 21e-eeuwse Express InterCity treinen. Veel sfeervoller zijn echter de oudere langeafstandswagons die verdeeld zijn in coupés. Er zijn daarbij acht groen gestoffeerde stoelen in de tweede klas en zes rode stoelen in de eerste klas. Onze tip: scoor een eersteklas stoel aan het raam. Deze hebben een handig tafeltje én uitzicht op het voorbijrazende landschap. Een comfortabele nostalgie.
Prachtige stations
Poolse stations zijn een fascinerende wirwar van oud en nieuw. Het mooiste oude treinstaton is ongetwijfeld Wroclaw Główny. Gebouwd in 1857 door het Koninkrijk Pruisen. De mooie torentjes en glamoureuze interieurs werden onlangs gerestaureerd. Aan de andere kant heb je moderne stations zoals Poznań Główny. Het station van Poznan is geopend voor het Europees kampioenschap voetbal in 2012. De glanzende structuur van glas en staal in hedendaagse stijl is verbonden met een groot winkelcentrum.
Polen’s meest gedenkwaardige treinreizen
Op veel Poolse spoorwegtrajecten zie je niet veel anders dan groene velden en de achterwijken van steden. Maar er zijn zeker ook enkele treinen in Polen die de moeite waard zijn voor het uitzicht.
Jelenia Gora naar Szklarska Poręba: Reis met de trein naar het Sudetengebergte in Polen, van de Silezische stad Jelenia Gora naar Szklarska Poręba. Het is een mooi vakantiestadje dat een uitvalsbasis is voor wandelingen en sneeuwsporten.
Gdynia naar Hel: Vanuit de Baltische havenstad Gdynia voert deze treinreis je langs het smalle schiereiland Hel naar Hel zelf, een populaire badplaats met goede windsurf mogelijkheden. Het omgekeerde wat je van deze plaatsnaam zou verwachten.
Poznań naar Wolsztyn: Deze reis van Poznań brengt je naar de thuisbasis van een werkend stoomtreindepot in Wolsztyn. Je kunt niet alleen het Wolsztyn Depot bezoeken, maar ook een stoomtrein besturen tijdens cursussen die worden aangeboden door de Wolsztyn Experience.
Hopelijk hebben we je zo een beetje wegwijs gemaakt in het Poolse treinlandschap. Ook al is het in het begin eventjes wennen, krijg je hierbij ook gelijk de charme mee van het echte Poolse land. En heb je eenmaal de juiste trein te pakken, kan je lekker onderuit genieten van een goed boek of het prachtige landschap.
