Reisverhalen vertellen en whisky-nippen met Chris Zegers

Als je iemand moet aanwijzen waarvan je denkt dat hij/zij álles gezien heeft, ga je dan voor Marco Polo of voor Chris Zegers? Wij toch wel voor Chris, want man, man, wat heeft hij veel van de wereld gezien. Al sinds 2001 maakt hij reisprogramma’s waarmee hij mensen vanaf de bank laat verlangen naar de mooiste en meest bijzondere plekken op aarde. Wij mochten hem interviewen tijdens een whiskyzeereis met Talisker naar het Duitse eiland Helgoland. Een reis die in het teken stond van duurzaamheid en avontuur. We werden één met de zee, zoals Talisker dat ook is, en Chris nam ons mee in zijn verhaal. Met als eerste punt: zijn jarenlange reiservaring én toekomstvisie.

Hoe heb je in de jaren dat jij in de branche zit toerisme zien veranderen en hoe zie jij de toekomst van reizen?

“Als je kijkt naar 20 jaar geleden, toen ik begon met het maken van reisprogramma’s, was het lang leven het feest en prezen we alles aan. Inmiddels zijn we ouder en hebben meer kennis. We weten dat klimaatverandering een belangrijk onderwerp is dat de laatste twee decennia veel groter is geworden. Inmiddels prijzen we daarom een andere manier van reizen aan: Slow Travel. We willen een programma dusdanig maken, dat het het waard is dat we een ecologische footprint achterlaten.

Twee jaar geleden fietsten we bijvoorbeeld 200 kilometer door Rwanda en kwamen veel meer in contact met de lokale bevolking. Dat je dus niet naar een plek gaat, consumeert bij allerlei internationale ketens en weer weggaat. In plaats daarvan dat je ergens naartoe reist, contact maakt en alleen bij de lokale gemeenschap consumeert zodat zij profiteren van de toerist.”

“Maak écht contact met de gemeenschap en consumeer alleen bij hen”

Vind je dat deze consumptiecultuur in de afgelopen jaren zó gegroeid is?

“Vroeger waren onze voorbeelden van reizigers mensen zoals Henri Charrière. Dat waren echte avonturiers die in vreemde landen op reis gingen in het onbekende. Een mooi voorbeeld op tv is het avontuur van Michael Palin, die voor de BBC in 1989 voor het eerst met een reisprogramma de wereld rondreisde. Wat je daar zag, was veel meer dat hij in verwondering was over wat hem overkwam: “Kijk nou, ik ben op deze goederenboot en ga van India naar Sri Lanka via de zee.” Hij maakte écht connectie en had het idee dat hij in een totaal andere wereld terechtkwam.

Het feit dat dat je naar een ander land ging en verrast werd, is totaal anders dan het reizen van nu. Wij weten alles al op voorhand. De (sociale) media spelen zo’n grotere rol in ons leven, waardoor we continu overladen worden met nieuws van over de hele wereld. Het gebrek aan verrassingen zorgt ervoor dat het avontuur verdwijnt.’

Wat voor wat voor advies heb je voor de reizigers van nu om dat avontuur beter te vinden?

“Ik heb de mazzel dat ik van de generatie ben waarbij ik in ieder geval nog een andere manier van reizen en leven heb meegemaakt. Als je bijvoorbeeld uitging, en je had een afspraak om 22.30u in de kroeg, dan kon je niet op de valreep het plan aanpassen. Je was er gewoon en werd ook niet gestoord met een appje: “Komen jullie ook hierheen?” Nee, je was vroeger dus meer in het moment.

Als je op reis bent, ga je naar een andere wereld voor jezelf. Maar als jij nu reist, ben je nog steeds in contact met de sociale media of met thuis. Daar moet je jezelf dus eigenlijk voor afsluiten. Ga lekker ‘Into the Wild’ en koppel je los van het thuisfront. Doe een Digital Detox. Daarnaast moet je je openstellen voor het avontuur. Als je een plan maakt van A tot Z voor je reis, dan gaat er niet veel anders gebeuren dan jouw plan. Je staat dan niet meer open voor allerlei dingen die verrassend kunnen zijn.”

“Vroeger werd je niet gestoord met een appje “Komen jullie ook hierheen?””

Zijn die verrassingen dat wat jouw reizen echt maakt?

“Alle herinneringen die ik heb van mijn reizen, zijn ervaringen die me ongepland zijn overkomen. En dat geldt voor iedereen. Alles wat je herinnert van een reis 20 jaar geleden, is van wat er toen opeens gebeurde en wie je toen tegenkwam. Dat is allemaal vanuit toeval of vanuit een ongeplande situatie ontstaan.

Zo was ik een tijdje terug in Armenië, waar ik had gehoord dat liften in hun cultuur heel normaal is. Ik heb op een gegeven moment bedacht om de proef op de som te stellen. Ik zei tegen de regisseur: “We gaan gewoon liften en jullie moeten zorgen dat jullie erachteraan komen.” Even later stonden we langs een drukke weg en ik zweer het je: Ik doe mijn duim omhoog en binnen 20 seconden stopt er een vrachtwagen. De man die de deur opendeed sprak geen woord Engels, dus we konden elkaar totaal niet verstaan. Toch heb ik daarna een geweldig uur met die man doorgemaakt, terwijl we elkaars taal niet spraken. Uiteindelijk zijn we gaan lunchen in een restaurant en bij het afscheid omhels je elkaar. Niet dat er een lange vriendschap ontstond, maar de beleving met een vrachtwagenchauffeur die mij gewoon als reiziger meeneemt was speciaal. Even vanuit zijn cabine een inkijkje krijgen in zijn leven en zijn werk. Dat is bijzonder.

“Ik wil de blowende toerist in Amsterdam een soortgelijke ervaring geven”

Zelf woon ik in Amsterdam en daar heb je ‘de blowende toerist’. Vaak slapen ze in een auto op straat nadat ze een paar joints opgestoken hebben. Laatst had ik weer vier van die gasten in een auto bij ons voor de deur. Het was 07.30u s ochtends, dus ik ben toen met een pot koffie naar ze toe gelopen en heb gevraagd of ze binnen wilden komen. Ik wilde namelijk aan hen een soortgelijke ervaring geven, die ik ook tijdens mijn reizen heb gekregen.

Ik ben continu aan het scannen bij ons in de buurt of er iemand op reis is en ervoor openstaat om los te komen, want het is fijn om op reis een onverwacht pad te vinden. Maar je moet eerst het pad kwijtraken om hem te vinden. Ik geloof heel erg in het pad kwijtraken. Want als je het kwijtraakt, dan pas komen de ervaringen die het waard maken om op reis te gaan..”