Zo kan je navigeren met sterren en verdwaal je nooit meer

Het is een welbekend favorietje van bijna iedere kampeerder. Kijken naar de sterren. Om ’s avonds na een dag rondgesjouwd te hebben, neer te ploffen in je campingstoeltje en gewoon naar boven staren. Degene die hier sowieso interesse in hebben, onderscheiden uit deze lichtpuntjes bijvoorbeeld al de Grote Beer. Maar wist je dat deze sterren ons veel meer vertellen? Dat je zelfs met sterren kunt navigeren? Hoe gaaf is dat? Wij gaan het je uitleggen.

Navigeren met sterren: zo doe je dat

Het vergt even wat oefening om te leren navigeren met sterren, maar als het eenmaal is gelukt, is het super gaaf. Zonder kaart en kompas op pad. Het enige wat je nodig hebt is je hoofd die naar boven kijkt. Pas natuurlijk wel op, we zeggen heel leuk dat het kan zonder kompas, maar neem deze altijd voor de zekerheid mee. Als het bewolkt is, heb je namelijk anders al een probleem.

Daar gaan we dan; navigeren met sterren op het noordelijk halfrond

We beginnen met hoe te navigeren met sterren op het noordelijk halfrond. De allereerste stap als het gaat om navigatie met sterren, is het vertrouwd worden met de meest opmerkelijke sterrenbeelden aan de nachtelijke hemel. Er zijn veel sterrenbeelden die je kunnen helpen, maar Ursa Major en Ursa Minor zijn het makkelijkste te herkennen. En deze zijn hier ook het nuttigste.

• De Ursa Major: Ook wel bekend als de Grote Beer. Deze omvat een groep van zeven heldere sterren die makkelijk te vinden zijn op een heldere nacht. Ze vormen de vorm van een steelpan of soeppan. De twee sterren, Merak en Dubhe, kunnen helpen om de Poolster te vinden.
• Ursa Minor: Het kleinere broertje van Ursa Major, oftewel de Kleine Beer. Ook deze groep sterren vormen een steelpannetje. De Kleine Beer is essentieel voor de navigatie op het noordelijk halfrond, doordat de laatste ster op het handvat van de Kleine Beer de Poolster is.

Hoe vind je dan het noorden met behulp van deze sterren?

Begin met het vinden van de Grote Beer, dus een soort grote, scheve steelpan. Daarna trek je een denkbeeldige lijn tussen de buitenste sterren in het sterrenbeeld. Deze vormen samen de buitenrand van de pan. De denkbeeldige lijn verleng je vijf keer, waardoor je een fractie links van de Poolster af komt te staan. Als controle, kan je kijken of deze ster inderdaad in het puntje van de zeven sterren van de Kleine Beer staat. Klopt dit, dan heb je het noorden gevonden. Mocht dit nog niet gelukt zijn, probeer dan opnieuw naar de Grote en Kleine Beer te zoeken.

Maar ik sta op het zuidelijk halfrond, wat moet ik doen dan?

De navigatie is in het zuiden wat lastiger dan in het noorden. Hier heb je namelijk niet iets wat je kan vergelijken met de Poolster. Voor deze navigatie heb je het sterrenbeeld Crux nodig.

• Crux: Ook wel bekend als het Zuiderkruis. Dit is een klein sterrenbeeld van vijf sterren, die een soort van kruis vormen. Sommige herkennen er meer een vlieger in. Crux bevat een van de helderste sterren van het zuidelijk halfrond. De Acrux, die zichtbaar is vanaf een breedtegraden van ongeveer 33 graden zuiderbreedte en zuidwaarts.

Je zal wel denken, en nu?

Ja hoe vind je dan het zuiden? Begin met het vinden van het Zuiderkruis, Crux. Trek dan een denkbeeldige lijn van de top van het kruis naar de bodem toe. Daarna verleng je deze ongeveer vijf keer ten hoogte van het kruis. Aan het einde van deze lijn, geeft je een indicatie van het zuiden. Zo kan je onder andere de windrichtingen bepalen. Zoals je al wel kan lezen, is deze wat lastiger te bepalen dan op het noordelijk halfrond. Maar gelukkig hebben we nog een mogelijkheid.

Sterren navigatie op beide halfronden

Er is ook een optie die op beide halfronden te gebruiken is. Door middel van het zoeken naar sterrenbeeld Orion, ook wel De Jager genoemd, kan je de richting van het Ware Noorden bepalen.

Maar hoe werkt dit dan?

Bij de beide halfronden beginnen we dus met het vinden van Orion. Maar dat niet alleen. Ook zoeken we het heldere sterren trio die de Gordel van Orion vormen (Mintaka, Anilam en Alnitak). De bovenste drie sterren zijn de sterren die de schouders en de nek van Orion vormen (Meissa, Bellatrix en Betelgeuze). De centrale ster van dit trio heet Meissa. Nadat je deze gevonden hebt, trek je een denkbeeldige lijn van de centrale ster in de Gordel van Orion naar Meissa. Hierbij mis je Meissa een fractie naar rechts. Deze lijn geeft je een indicatie van de richting van het Ware Noorden.

Succes!

Sterren lezen is niet de makkelijkste manier om te navigeren. Maar zoals bij veel dingen, is dit ook een gevalletje van oefening baart kunst. We wensen je veel succes en plezier tijdens je nachtelijke ontdekkingsreis!