Onze zuiderburen zijn zuinig met het toekennen van de titel nationaal park. Daar waar Nederland 21 nationale parken telt, is Hoge Kempen het enige officiële nationale park van België. Althans, in Vlaanderen. België is sinds 2022 namelijk nog twee nationale parken rijker. Deze liggen in Wallonië: L’Entre-Sambre-et-Meuse en Vallée de la Semois. Nationaal park Hoge Kempen bestaat sinds 2006 en strekt zich met meer dan 12.000 hectare natuur uit over tien Belgische gemeenten. De natuur in Hoge Kempen is veelzijdig. Van dennenbossen tot zandduinen en van heiden tot waterplassen met hoge toppen. In dit artikel deel ik een wandeling die ik in Hoge Kempen maakte, maar geef ik je ook tips en informatie over alle andere mogelijkheden die Hoge Kempen biedt.
Het Noordelijke deel van Hoge Kempen
Op uitnodiging van Fjällräven ging ik twee dagen op pad in het Noordelijke deel van Hoge Kempen. Dit is een deel dat minder bekend is bij het grote publiek, maar daardoor zeker niet minder mooi en bijzonder. Begeleid door een Hoge Kempen ranger die ons met al zijn kennis van nuttige informatie kon voorzien over wat we onderweg tegenkwamen.
We begonnen onze tocht in de Duinengordel. Het werd al snel duidelijk waarom dit gebied deze naam draagt. Het is een gevarieerd heide- en boslandschap dat echter vooral gekenmerkt wordt door de vele zand ondergronden. Deze zand heeft door de jaren heen op natuurlijke wijze een prachtig duinlandschap gecreëerd.
Niet gek dus dat hier de hoogste en grootste landduin van Vlaanderen, de Oudsberg, te beklimmen is. De Oudsberg ligt op 85 meter boven zeespiegel niveau en beloont je na de beklimming met een prachtig uitzicht over de nabije omgeving. Omdat het deze dag erg warm was, leek het wel alsof we midden in een woestijngebied aan de wandel waren. Een kleine Belgische Sahara dus.
Duinengordel is een gebied dat uit ongeveer 3000 hectare natuur bestaat. Dit gebied is weer opgedeeld in drie bewegwijzerde wandelgebieden, waarvan Oudsberg er dus één is. Ten westen van Oudsberg vind je Ophovenderheide, gekenmerkt door de vennen met grote plassen die een groot contrast vormen met de overige zandondergrond. En ten oosten van Oudsberg vind je Solterheide, een bosgebied in de Duinengordel waar je behoorlijk wat hoogteverschillen tegen zal komen.
Overnachten in Hoge Kempen
Na een mooie wandeling van 15 kilometer door de Duinengordel kwamen we aan op ons Fjällräven basecamp. Deze bevond zich bij Lodge op de Berg, waar een hele weide speciaal voor ons was ingericht. Een prachtig ingericht tentenkamp, inclusief buitendouche en buitentoilet, waar iedereen zijn plek mocht innemen in een Fjällräven tent.
Mocht je meerdere dagen door willen brengen in Hoge Kempen, is overnachten in deze regio dus ook zeker aan te raden. Er is meer dan genoeg te kiezen. Van hotels tot b&b’s tot groepsaccommodaties tot campings. Bekijk de vele overnachtingsmogelijkheden die Hoge Kempen te bieden heeft.
Van zand naar groen in Hoge Kempen
De tweede dag van het wandelavontuur in Hoge Kempen was meer gericht op het eerder genoemde Solterheide en de Itterbeekvallei. Een veel groener deel van de Duinengordel. De ranger waar we vandaag mee op pad gingen liet ons delen zien die haast wel jungle leken en gaf ons daarnaast een kleine masterclass plantkunde.
Bevers in de jungle
In al dat weelderige groen wist de ranger ons te vertellen dat de bever hier erg actief is en zijn stempel drukt op het verloop van alle waterwegen. Met name in de Itterbeekvallei is duidelijk te zien dat er bevers actief zijn. Aan de zijtakken van de Itterbeek kom je veelvuldig geknaagde bomen en hier en daar zelfs een beverdam tegen.
Workshop plantenkunde
Aan biodiversiteit geen gebrek in dit deel van Hoge Kempen. De ranger gaf nuttige informatie over planten en struiken waar je normaal niet eens naar zou kijken of je wellicht niet bewust van bent. Wist je bijvoorbeeld dat er in dit deel van Hoge Kempen in de zomermaanden blauwe bessen te plukken zijn? Of dat je de ‘bolletjes’ van een brandnetel kan eten (let wel op dat je ze goed plukt) en bijvoorbeeld in je muesli kan doen? Of dat de smalle weegbree helpt tegen muggenbeten en ander wandel ongemak?
Andere gebieden van Hoge Kempen
Duinengordel is slechts één van de in totaal negen zogenaamde toegangspoorten van nationaal park Hoge Kempen. Deze toegangspoorten beslaan elk een gebied met een eigen en ander karakter. Allemaal een perfect startpunt voor een dagje Hoge Kempen. Zo is Terhills vooral bekend vanwege de sporen van het mijnverleden en het landschap van bergen en meren. En is bijvoorbeeld de Mechelse Heide de toegangspoort tot een uitgestrekt heidelandschap.
Credits: Nationaal Park Hoge Kempen
Activiteiten in Hoge Kempen
Het mag duidelijk zijn dat Hoge Kempen ontzettend veel te bieden heeft. Met één dag red je het simpelweg niet. Hieronder een korte opsomming van wat je allemaal in Hoge Kempen kan doen.
- Er is maar liefst 440 kilometer aan wandelpaden beschikbaar. Ben je meer van de lange afstand wandelingen? Dan is er ook een lange-afstandswandeling van 110km, die je alle hoogtepunten van Hoge Kempen laat zien.
- Hou je meer van fietsen? Ook dan zit je goed in Hoge Kempen. Er is een zeer uitgebreid fietsroutenetwerk dat te volgen is aan de hand van een knooppuntensysteem met blauwe bordjes.
- Iets avontuurlijker aangelegd? Ga dan mountainbiken. Ook hiervoor beschikt Hoge Kempen over een uitgebreid routenetwerk bestaande uit 13 lussen met in totaal 200 kilometer moutainbike plezier.
- Niet alleen wandelend of fietsend, maar ook per paard kan je Hoge Kempen ontzettend goed ontdekken. Met 140 kilometer aan ruiterpaden een garantie voor een mooie tocht.
- Met kinderen op pad? Breng dan een bezoekje aan Pietersheim met speeltuin, kinderboederij en een kabouterpad. Ga naar het Joekelbos om lekker in de natuur te ravotten of ga naar Lietenberg en loop het blotevoetenpad met je kids.
- Wil je echt bijzonder overnachten tijdens je wandel- of fietsavontuur in Hoge Kempen? Ga dan paalkamperen. Dit is een vorm van wildkamperen die op verschillende plekken in Hoge Kempen is toegestaan. Heel basic, maar wel zo bijzonder!
Hoge Kempen is verrassend veelzijdig
Het werd mij wel duidelijk waarom Hoge Kempen de eer had het eerste officiële nationaal park van België te mogen worden. Er is zoveel te zien en te doen. Waar veel mensen de natuur van België associëren met de Ardennen, biedt Hoge Kempen een verrassend alternatief. Nationaal park Hoge Kempen is een ontzettend veelzijdig en uitgestrekt gebied dat uitnodigt voor vele uren ontdekken en wandelen. En dat allemaal vlak bij huis. Dus ben je in de buurt of woon je vlak over de grens in Nederland en wil je eens wat anders? Bezoek dan zeker Hoge Kempen, dit gebied zal je zeker weten gaan verrassen. Veel plezier!
