Vorige week vrijdag hebben we het al gehad over de sluitertijd. Vandaag behandelen we een ander mechanisme binnen de fotografie: het diafragma. Je hebt dat woord misschien weleens voorbij zien komen wanneer je aan het zoeken was voor een nieuwe camera of wanneer je een YouTube video aan het kijken was. Maar wat is het diafragma en wat doet het precies? Dat leggen we je hier uit.
De pupil van je lens
In een eerder artikel, hebben we al kort de zeven belangrijkste termen van fotograferen uitgelegd wat het diafragma is, maar we doen het graag nog een keer. Het diafragma moet je eigenlijk zien als de pupil van je lens. Het diafragma geeft aan hoeveel licht er door de opening van de lens op de sensor kan vallen. Dat doet het diafragma door het gat groter en kleiner te maken, net zoals je pupil dat doet voor je oog.
Waarvoor wordt het diafragma gebruikt?
Het diafragma wordt vooral gebruikt om scherptediepte te creëren, het wazig maken van de achtergrond, ook wel bokeh genoemd. Het ligt er vooral aan wat voor soort fotografie je beoefent, op welke instellingen je het diafragma zet. Wanneer je een portretfoto maakt, is het belangrijk dat het gezicht van je model scherp is. Wanneer je een landschap fotografeert, wil je graag dat zoveel mogelijk scherp is. Je gebruikt dus andere instellingen afhankelijk van je doel.
Hoe stel je het diafragma in?
Het diafragma wordt weergegeven in een cijfer. Dit cijfer is niet afhankelijk van de camera, maar van de lens. Per lens verschilt het dus wat je kan instellen. De regel bij het diafragma is hoe lager het getal, hoe groter de opening en dus hoe meer licht er op de sensor kan vallen. En dus ook het tegenovergestelde: hoe hoger het getal, hoe kleiner de opening en hoe minder licht er op de sensor valt. Bij de meeste lenzen zit het diafragma bereik tussen de 3.5 en 32, maar je hebt ook lenzen met een minimaal diafragma van 1.2 en lenzen die een maximaal diafragma hebben hoger dan 32. Let dus bij het kopen van een lens goed op het doel. Voor macrofotografie gebruik je namelijk een lens met meer scherpte-diepte en een lager minimaal diafragma.
Stel je voor, je gaat een hike doen in Brabant. Je wil hier goed het landschap bij vastleggen om zo een indruk te kunnen geven van wat je onderweg tegenkomt en hoe mooi de omgeving is. Je pakt hiervoor een diafragmawaarde die een hoger cijfer heeft, bijvoorbeeld 13. Zo zorg je ervoor dat de hele foto scherp is en de details goed zichtbaar blijven. Dit doe je bijvoorbeeld niet als je een portretfoto van je vriend of vriendin wil maken. Daar kies je juist een diafragma van 5.6 of kleiner. Zo houd je het gezicht in focus, maar is de achtergrond mooi wazig en komt je vriend of vriendin goed naar voren op de foto. Bij macrofotografie wil je juist dat heel veel wazig is en dat er veel detail naar voren komt. Hierbij gebruik je een diafragmawaarde van 2.8 of lager en het liefst zo laag mogelijk.
Oefenen, oefenen, oefenen
Hoewel het diafragma niet zo moeilijk is als de sluitertijd, is het wel heel erg leuk om mee te experimenteren. Maak komend weekend eens foto’s met verschillende diafragmawaardes en kijk eens wat het doet. Zo kan je bijvoorbeeld eens een portretfoto maken met een diafragmawaarde van 22 en een diafragmawaarde van 3.5. Dan zie je goed het verschil en weet je wat je kan verwachten.
