Je bent heerlijk aan het uitrusten in de skilift na je afdaling en ineens zie je ze daar. Die kleine schattige geitjes die op de een of andere manier de steilste berg kunnen beklimmen. Met de kleinste moeite manoeuvreren ze zich door het gebied heen. Oud of jong maakt niet uit, het ziet eruit alsof dit het makkelijkste is wat er is. Terug bij het restaurant toch maar eens wat informatie over de berggeit opzoeken. Gek genoeg, je kan ze niet vinden. Zijn deze berggeiten dan eigenlijk wel berggeiten? En zo niet, wat zijn ze dan wel? Er komt nu voor eens en voor altijd duidelijkheid, zodat we in de skilift onze buurman haarfijn kunnen uitleggen wat het nu wél zijn.
De berggeit
De acrobaten als het gaat om bergbeklimmen. Die geitjes die je wel eens ziet als je in de bergen bent. Dat zijn berggeiten toch? Nou, blijkbaar klopt dit dus niet. Eigenlijk is de berggeit helemaal niet de officiële berggeit. De berggeit die wij namelijk bestempelen tot berggeit, heet helemaal geen berggeit. Verderop lees je meer over hoe deze dieren dan wél heten. We snappen jullie nieuwsgierigheid, ook wij willen nu graag weten hoe de vork in de steel zit.
De echte berggeit – Mountain Goat
De Mountain goat, dat zijn eigenlijk de echte berggeiten. Maar ook dit is niet helemaal waar. Mountain goats zijn eigenlijk geen echte geiten, ze zijn naaste verwanten. Ook wel bekend als geitenantilopen. Deze witte dieren van ongeveer één meter groot leven in gebieden waar je als bergliefhebber jaloers op wordt. Zij klimmen dagelijks in de Alpengebieden van Noord-Amerika, van Alaska tot de Amerikaanse Rocky Mountains.
De klimtechniek van deze beesten is om u tegen te zeggen. Door de kloven in de hoeven, met hieraan twee tenen die zich wijd kunnen verspreiden om het evenwicht te verbeteren, maken ze zich meester van de berg. De hoef is voorzien van ruwe pads op de bodem van elke teen, die eigenlijk als natuurlijke klimschoen wordt gebruikt. Super handig dus! De Oreamnos americanus (zijn wetenschappelijke naam) is krachtig maar wel wendbaar. Dit is wel nodig als je in de bergen woont.
Bergfeit 1: De Mountain Goat kan tot wel 3,5 meter (12 feet) hoog springen!
Bergfeit 2: De Mountain Goat wordt ook wel Sneeuwgeit genoemd.
Wie is dan de kleine berggeit?
De geitjes die wij kennen heten officieel Gemzen. Gemzen hebben een geitachtig uiterlijk. Zij worden tussen de 120-150 centimeter groot. Een heel stuk kleiner dan verre neef Mountain Goat. Zowel het mannetje als het vrouwtje hebben hoorns. Aan de onderzijde van de Gems is hij lichter van kleur, met meestal een wit vlekje bij de keel. De poten zijn donkerbruin van kleur. In het gezicht zie je twee strepen zitten, die aan de zijkant van het hoofd lopen.
Het leefgebied van deze diersoort is in het hooggebergte maar ook in bergbossen. In de zomer vind je ze vaak boven de 1.800 meter en in de winter zitten ze rond de 1.100. Het zijn handige klimmers (net zoals de Mountain Goat), ze springen makkelijk van rots naar rots.
Deze gemzen hebben ook weer familie die wij waarschijnlijk ook herkennen. Good to know, een soort bestaat uit verschillende ondersoorten. Deze ondersoorten ontstaan doordat de sommige dieren in andere gebieden gaan leven. Dit komt doordat ze bijvoorbeeld vroeger zijn verplaatst naar een ander gebied en zich hierdoor hebben moeten aanpassen aan de nieuwe omgeving. Bij deze gems worden er vier ondersoorten onderscheiden.
De Alpengems (Rupicapra rupicapra rupicapra)
Dit is het meeste algemene berghoefdier van Europa. De Alpengems leven vooral in de Alpen (vandaar dat vele hem zullen herkennen), maar ook in het Zwarte Woud, Vogezen en Juragebergte.
De Balkangems (Rupicapra rupicapra balcanica)
Dit is een ondersoort van de gems. Deze heeft zich dus moeten aanpassen aan de omgeving en is hierdoor wat veranderd. De Balkangems leven in het gebergte van de Balkan, Dinarische Alpen, Pindosgebergte en Rodopegebergte.
De Chartreusegems (Rupicapra rupicapra cartusiana)
Ook dit is een ondersoort van de gems. Het bijzondere van deze soort is, is dat zij vrijwel helemaal afgesloten leven (Endemisch). Dit leefgebied ligt in Frankrijk, in de omgeving van Grenoble, in de Chartreuse. Vandaar ook de naam.
De Tatragems (Rupicapra rupicapra tatrica)
De laatste ondersoort van de gems, de Tatragems. Deze gemssoort heeft ook een geïsoleerd leefgebied (voor deze soort dan). Dit leefgebied bevindt zich in het westen van de Karpaten (de Hooggebergte van Midden-Europa). Deze onderscheidt zichzelf, helaas, door het staan op de Rode Lijst van de IUCN. Hij wordt dus gezien als bijna uitgestorven. De geschatte aantallen van dit moment zijn er minder dan 200.
Bergfeit 3: Op sommige plekken leven gemzen samen met steenbokken. Je kan ze uit elkaar houden doordat de steenbok zwaarder gebouwd. De gemzen daarentegen zijn wendbaarder, lichter en fijner gebouwd.
Is er een berggeit?
Yes, die is er. Niet alleen diersoorten worden tot berggeit benoemd, nee ook de mens moet eraan geloven. Het gaat hier om de wielrenner. Deze wielrenner die als lichtgewichten snel de berg oprijden noemt men soms ook een ‘berggeit’. Voorbeelden van deze klimmers zijn:
- Robert Gesink
- Iban Mayo
- Marco Pantani
- Luis Herrera
Finally, er is duidelijkheid
Fijn, we weten nu eindelijk hoe het zit. Nu kunnen we al helemaal niet meer wachten om op vakantie in de bergen te gaan! Begint het al te kriebelen? Kijk hier voor wat inspiratie.
