De Smokkelaarstrail: Deze grensverleggende trailrun wil je niet missen

Ben je op zoek naar een uitdagende trailrun midden in de prachtige natuur van België én Nederland? De Smokkelaarstrail voert je langs bossen, heidevelden, oude landgoederen en, zoals de naam doet vermoeden, langs historische smokkelroutes. Of je nu een beginnende of ervaren trailrunner bent, met verschillende afstanden biedt deze trail een passende uitdaging voor iedereen. Zelf ging ik de uitdaging aan tijdens de 2024 editie. Ik vertel je alles over de route, mijn ervaring tijdens de trailrunwedstrijd in samenwerking met Brooks en praktische tips voor als je zelf de Smokkelaarstrail wilt verkennen.

Wat is de Smokkelaarstrail?

De Smokkelaarstrail is een avontuurlijke trailrun die het grensgebied tussen Nederland en België doorkruist. Deze route loopt onder andere door Goirle, Hilvarenbeek en het Belgische Poppel. De naam Smokkelaarstrail verwijst naar het roerige verleden van dit grensgebied. In de 19e en vroege 20e eeuw was het smokkelen van waardevolle goederen een lucratieve activiteit. Het ging toen niet om drugs, geld en wapens, maar om boter (bekend als “het witte goud” vanwege de hoge waarde), zout (essentieel voor voedselconservering) en jenever, geliefd in zowel Nederland als België. Vanwege de hoge belastingen en accijnzen op deze producten loonde het om ze stiekem de grens over te brengen.

De bossen, uitgestrekte velden en kronkelende paden waren perfect om douaniers te omzeilen. Het landschap fungeerde als een natuurlijke dekmantel, en wanneer je de route loopt, zul je merken dat je jezelf moeiteloos kunt verstoppen in de dichte, ongerepte natuur.

Tijdens de trail steek je meerdere keren de grens over, wat je een idee geeft van hoe dit hele gebied verdeeld is tussen de twee buurlanden. Het keer op keer de grens oversteken geeft je een gevoel voor de spanning die smokkelaars hier moeten hebben gevoeld.

Verschillende afstanden en route-opties

De Smokkelaarstrail biedt verschillende afstanden, variërend van 8,7 tot 27 kilometer. De kortere routes zijn perfect voor beginnende trailrunners, terwijl de langere afstanden uitdagender zijn met technische stukken, pittige hoogtemeters en smalle singletracks. Voor wie de volledige ervaring wil, bieden de routes van 24 en 27 kilometer een mix van brede boswegen, smalle kronkelpaden en intensieve stukken. De kortere afstanden van 8,7 en 12 kilometer geven je een mooie kennismaking met de route en de natuur, zonder dat het te zwaar wordt.

Zelf deed ik de 12 kilometer en ik stak zo’n vier keer de grens over. Ik genoot van uitgestrekte vlaktes, verschillende soorten bossen en rende langs en tussen de velden. Een route die ik zeker aanraad!

Hoe heb ik de Smokkelaarstrail & de wedstrijd ervaren?

Als iemand met weinig trailrunervaring stond ik met gezonde spanning aan de start van mijn tweede wedstrijd ooit. Dit keer in een compleet nieuwe outfit gesponsord door Brooks, expert in hardloop- en trailrungear.

Mijn eerste kennismaking met trailrunnen vond plaats tijdens een wedstrijd in Fins Lapland, waar ik 16 kilometer door het ruige, bergachtige landschap rende. Toen ontdekte ik dat ik geen hekel heb aan hardlopen, maar vooral niet houd van de saaie, Nederlandse verharde wegen. Trailrunning bleek een perfecte match voor mij: afwisselend, uitdagend en midden in de natuur. Hoewel ik sindsdien vaker door de bossen ren met mijn honden, zou ik mezelf absoluut geen trailrunner noemen.

Ready, set, ACTION!

De start was gezellig en er werd mij van verschillende kanten succes gewenst. Vanaf het startsein voelde je gelijk een verschuiving naar focus. Nog geen 20 meter vanaf de parkeerplaats loop je al het bos in en het is dan ook direct opletten. We renden direct van brede bospaden naar smalle, slingerende singletracks, om dan plots weer op drassig gebied uit te komen. Halverwege, toen we de grens voor de tweede keer overstaken, moest ik lachen om de gedachte aan smokkelaars die hier destijds ongemerkt door de bossen glipten met hun zout en boter en ik vroeg me op dat moment af wie het zwaarder had: zij of ik. 

Een moment van twijfel en overwinning

Bij de splitsing voor de kortere 8,7-kilometer route heb ik serieus getwijfeld om die afslag te nemen. Maar mijn doorzettingsvermogen won het, en ik rende de volle 12 kilometer. Als iemand die normaal niet verder dan 4 kilometer rent, voelde dit als een behoorlijke overwinning.

Eén van de dingen die ik mooi vind aan de trailrun-cultuur is dat een wedstrijd niet gaat over de tijd die je rent. Dit maakt het ook een hele gemoedelijke cultuur om in te komen. Je hebt niet het gevoel alsof je met anderen een wedstrijd aan het lopen bent en mensen vergelijken hun eigen route niet met die van jou. Als rasechte fanatiekeling vind ik dit heel prettig, want daardoor wordt een run, meer nog dan bij hardlopen, echt een wedstrijd met jezelf. Soms neem je het op tegen de route, of de afstand en in dit geval was ikzelf mijn grootste obstakel.

Het stemmetje in mijn hoofd draaide overuren en er was zelfs een moment dat ik emotioneel werd. Het leek alsof de uitdaging die ik mezelf had opgelegd me de kans gaf om dingen te voelen waar ik nog geen ruimte voor had genomen. En dus legde ik een gedeelte van deze route in tranen af. Door de tranen heen zag ik een aantal dingen helderder dan ooit en nam ik belangrijke keuzes.

Misschien is dit wel de ware reden waarom ik trailrunnen zo leuk vind. Het is de combinatie van uitdaging en natuur die me elke keer op nieuwe plekken brengt: in mezelf en op routes zoals op de grens van België en Nederland, waar ik anders niet was gekomen. 

De route bracht me langs schitterende natuur, belangrijke inzichten en ongevoelde emoties en met elke stap die ik zette werd het me duidelijk dat, daar ergens op de grens tussen Nederland en België, ik een stukje van mezelf heb teruggesmokkeld. De waarde hiervan voor mij was groter dan al het zout, boter en jenever die eerder over deze paden vervoerd waren. 

Voorbereiding, wat is dat?

Bij de start viel direct op dat ik tussen fanatieke trailrunners stond, uitgerust met professionele gear. Garmins, hoge hardloopsokken, profi tasjes, riemen en banden vol metertjes en energy gelletjes. Toen ik beter keek, zag ik dat velen toch op normale hardloopschoenen renden. Zelf had ik echter echt passende trailschoenen aan – een beslissing waar ik achteraf heel blij mee was. Ondanks mijn weinig doordachte keuze om de schoenen niet van tevoren in te lopen – een echte rookie mistake – liep ik blaarvrij en comfortabel over de kronkelende paden, dwars door drassige weides en modderige bossen.

Na de Smokkelaarstrail heb ik zelfs al meerdere runs en wandelingen op mijn Brooks-trailrunschoenen gedaan, omdat ik zoveel verschil merk in de grip wanneer ik de bossen in ga. Ik kan me dan niet voorstellen om zonder passende schoenen een trailrun te beginnen; goede schoenen zorgen niet alleen voor een soepelere run, maar voorkomen ook blessures en vergroten het loopplezier aanzienlijk. En ik kan het weten, want aan de start van mijn 16 kilometer in Lapland had ik mijn lompe hikeboots aan. Het verschil met toen en nu was aanzienlijk! 

Een trail om naar terug te keren

De Smokkelaarstrail was een ervaring die ik niet snel vergeet – sportief uitdagend, historisch, emotioneel en prachtig in zijn eenvoud. Voor wie nieuwsgierig is geworden: volgend jaar staat alweer de 11e editie van de Smokkelaarstrail gepland, maar ook zonder officiële race blijft deze route de moeite waard en is de route te bewandelen in eigen gewenst tempo. 

Je kunt meer informatie vinden over deze en andere trailrunwedstrijden in Brabant op de website van de de Brabantse Trailserie.

Handig om te weten

Startpunten & parkeren

Wil je de Smokkelaarstrail wandelen of rennen buiten de wedstrijd om? Dan zijn er twee goede opties om te starten. Aan de Belgische kant kun je beginnen bij Domein De Bever in Hamont-Achel. Hier vind je voldoende parkeergelegenheid en kun je direct op de trail stappen. Aan de Nederlandse kant is de Achelse Kluis in Sterksel een ideaal startpunt. Deze abdij op de grens biedt niet alleen een mooie startlocatie, maar ook de mogelijkheid om na afloop even bij te komen in het café.

Route & omstandigheden

De Smokkelaarstrail loopt door een afwisselend landschap van bossen, velden en onverharde paden, met soms modderige stukken. Goede trailrun- of wandelschoenen of zijn dus geen overbodige luxe. Het is handig om vooraf een kaart of GPX-bestand te downloaden, zodat je de route makkelijk kunt volgen.

Voor kaarten, GPS-bestanden en actuele route-updates kun je terecht op sites als Toerisme Hamont-Achel, Visit Brabant of De Groote Heide. Zij bieden daarbij actuele informatie over de conditie van de paden. Hier vind je dus alle praktische details voor een geslaagde hike of trailrun.