Enorm veel mensen kijken er ieder jaar naar uit, de winter- en of zomervakantie. Lekker skiën, snowboarden, fietsen of hiken in de bergen. Super tof en we zijn met zijn allen lekker sportief bezig. Echter kan sporten en actief bezig zijn op grote hoogten gevaarlijker zijn dan je denkt. In dit artikel behandelen we hoogteziekte. Want wat is dat precies? Wat zijn de symptomen en hoe kun je het behandelen?
Wat is hoogteziekte?
In principe is hoogteziekte eigenlijk geen ziekte. Het zijn verschillende symptomen die kunnen opspelen als gevolg van het aanhoudende zuurstoftekort in je lichaam. Bij toenemende hoogte daalt de luchtdruk namelijk. Niet alleen hoogte is een oorzaak van stijgende of dalende luchtdruk. Ook het seizoen en de locatie spelen mee. Zo is de luchtdruk op de evenaar hoger dan op de Noord- en Zuidpool, en is er ook een aanzienlijk verschil in luchtdruk tijdens de zomer- en wintermaanden.
Wat veel mensen denken is dat er op grote hoogten simpelweg minder zuurstof in de lucht zit. Dit is een fabeltje. De samenstelling van de lucht (72% stikstof, 21% zuurstof en 7% overige stoffen) verandert niet op grote hoogten. De luchtdruk is gewoon minder. Het gevolg van de lagere luchtdruk is dat er minder zuurstof wordt opgenomen door het lichaam.
Acclimatiseren
Je kan jezelf in zekere mate aanpassen aan het verschil in luchtdruk, dit proces heet acclimatiseren. Voorbeelden van acclimatiseren zijn een hogere hartslag en sneller en dieper ademhalen. Op deze manier probeert het lichaam zichzelf te voorzien van meer zuurstof. Daarnaast helpt het om tussentijds een dag of twee te verblijven op een bepaalde hoogte zodat het lichaam zich nog beter kan aanpassen.
Hoogteziekte
Er bestaat een risico dat het lichaam de processen van acclimatiseren niet goed doorloopt of dat er wordt te weinig tijd genomen voor acclimatiseren. Als dit het geval is spreken we van hoogteziekte. Dit kan voorkomen op hoogten van 2.500 meter en hoger. Echter is het per individu verschillend, sommige mensen kunnen zich aanpassen tot een hoogte van 5.500 meter. Ga je hoger dan dit? Dan is volledige aanpassing niet meer mogelijk. Boven de 7.000 meter kan je lichaam zich nauwelijks nog aanpassen.
Symptomen en soorten hoogteziekte
Allemaal leuk dat hoogteziekte en hoe je het krijgt, maar we willen weten hoe je het kan voorkomen, herkennen en bestrijden. We onderscheiden drie vormen van hoogteziekte met ieder zijn eigen symptomen.
Acute hoogteziekte
Symptomen hiervan zijn een verminderde eetlust, braken, misselijkheid, vermoeidheid en hoofdpijn. Eerder werd slapeloosheid ook beschreven als een van de symptomen maar dit is niet langer het geval.
Longoedeem
Een longoedeem is een ophoping van vocht in de longen. Dit is extreem gevaarlijk want hierbij verdrink je in je eigen lichaamsvocht. Door de verlaagde luchtdruk krijgt vocht de kans om door de verwijde longvaten in de longblaasjes te komen. Hierdoor vullen je longen zich met vocht. Hoe meer vocht er in je longen komt hoe minder zuurstof er kan worden opgenomen. Het gevolg is een sneeuwbaleffect met desastreuse gevolgen.
De symptomen voor een longoedeem zijn langdurig hoesten, het ophoesten van roze speeksel of slijm, paarse lippen en/of gelaat, algehele zwakte en pijn op de borst.
Hersenoedeem
Een hersenoedeem is in principe hetzelfde als een longoedeem, alleen dan in de hersenen. Er hoopt zich dus vocht op in de hersenen. Symptomen hiervan zijn verwardheid, praten alsof je dronken bent, hallucineren en een verminderd bewustzijn.
De behandeling
De verschillende soorten hoogteziekte vereisen verschillende behandelingen. Bij acute hoogteziekte is het verblijven op dezelfde hoogte vaak voldoende. Doe dit dan ook een of twee dagen. Het lichaam is na deze twee dagen waarschijnlijk voldoende geacclimatiseerd en dan kan je weer door. Is er geen verbetering zichtbaar? Daal dan af, de luchtdruk verhoogt weer en je lichaam kan zich herstellen.
Bij ernstige acute hoogteziekte, een longoedeem en hersenoedeem is direct afdalen noodzakelijk. Het is belangrijk dat er bij het afdalen zuurstof wordt ingenomen met behulp van een zuurstoffles. Als afdalen niet mogelijk is kan er gebruik worden gemaakt van een hyperbate drukzak. In deze drukzak kan de luchtdruk kunstmatig worden verhoogd op de symptomen te bestrijden. Het effect is dus eigenlijk het zelfde als afdalen. Het toedienen van zuurstof of eventuele medicijnen is alleen ter aanvulling. Er moet nog steeds worden afgedaald!
Voor meer informatie kan je altijd de mensen van de NKBV bellen of de website bezoeken!
