Een bij, het zoemende beestje bij de kleurrijkste planten. Vaak vol met stuifmeel. Volgeladen met nectar zoemt het terug naar het bijennest om honing te maken. En dat is zeker niet het enige waar ze goed voor zijn. Misschien ken je de film Beemovie wel. Een animatiefilm over de gevolgen van de uitsterving van de bij. Dat is precies waar wij het ook over gaan hebben. Want geloof het of niet: een bij is veel belangrijker dan dat jij waarschijnlijk denkt!
Een bij; de sleutelspeler van onze omgeving
Onderschat die kleine, gevleugelde diertjes niet. Onze geelzwarte vrienden zijn heel belangrijk voor onze omgeving. En dan hebben we het natuurlijk niet over de bouw van de huizen, maar veel belangrijker: onze voedselketen. Want hier heeft de bij een heel groot aandeel in.
Wat is er precies aan de hand?
Misschien heb je het al meegekregen, maar op dit moment gaat het wereldwijd erg slecht met de bij. Van de 350 bijensoorten die er zijn, staat ruim meer dan de helft op de ‘rode lijst’ van bedreigde soorten. Dit heeft verschillende oorzaken. Helaas speelt bij veel van deze oorzaken de mens een grote rol. Zo gebruiken wij mensen pesticiden. Dit zijn chemische stoffen die worden gebruikt om onkruid of organismen te bestrijden. Een bij sterft hier niet gelijk aan, maar het maakt ze wel kwetsbaarder. Ze raken bijvoorbeeld verdwaald of kunnen niet meer werken.
Nog een oorzaak door de mensheid: verstedelijking. Natuurgebieden krimpen en bijen krijgen simpel gezegd veel minder ruimte om te leven. Hierdoor hebben ze minder kans om te doen waar ze goed in zijn. Maar niet alles komt door ons. Ook is er de Varroamijt. Dit is een parasiet die zich hecht aan bijen en daarbij ziekteverwekkers overbrengt. Een gevolg voor de bij is bijvoorbeeld dat ze onvruchtbaar kunnen worden. Oorspronkelijk komt deze mijt uit Azië, maar door de globalisering komt deze nu ook naar andere werelddelen.
Dit is waarom een bij zo ontzettend belangrijk is voor ons
We schrijven dit artikel natuurlijk niet zomaar. De bij is zo belangrijk voor ons als mens, dat we je graag de noodzaak willen laten inzien er iets aan te doen. Tips geven we later, eerst de redenen waarom die kleine beestjes grotendeels ons leven verzorgen.
Bijen zijn de super-bestuivers
Een bij is de belangrijkste bestuiver van de bomen en planten waar wij van eten. 80% van de groenten en fruit wat in de supermarkt ligt, hebben we te danken aan de bij. Die zorgt ervoor dat het stuifmeel uit de ene bloem (het mannelijk zaad van de plant) over wordt gebracht op de stamper van een andere bloem. Onderin die stamper vind je de vrouwelijke eicel van de bloem. Hiermee moet het stuifmeel worden bevrucht. Dit gebeurd niet alleen door de bij, maar die is hierin wel de super-bestuiver. Voor ons is de honingbij het allerbelangrijkste. Deze zorgt voor de gewassen die wij eten zoals appels, peren, bramen en kersen. En dat niet alleen, ook zorgt het voor heerlijke honing. Deze honing is erg voedzaam en gezond. Zonder deze bestuiving zou een plant veel minder goed groeien.
Een bij zorgt voor fresh air
De bij zorgt niet alleen voor ons eten. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de lucht die wij inademen. Bijen bestuiven niet alleen planten die we kunnen eten, maar ook planten en bomen die voor onze zuurstof zorgen. Deze planten en bomen worden ook bestuift door bijen. Zodra dit niet meer gebeurd, zullen er geen nieuwe planten en bomen groeien. Zonder nieuwe bomen en planten wordt er veel minder (gezonde) zuurstof gecreëerd. En dat is best belangrijk toch?
Een bij zorgt voor het voedsel van de prooi
Wist je dat de bij 85% van de wilde planten bestuift? Ze hebben dus ook een groot aandeel in de biodiversiteit. Het is een soort domino effect. Als ze geen planten meer bestuiven, heeft een dier wat planten eet uiteindelijk geen eten meer. Als deze geen eten heeft, sterft hij. De eter van deze dieren (de roofdieren) hebben daardoor ook uiteindelijk geen eten meer en sterft ook. De bij heeft dus veel meer aandeel dan dat je misschien dacht.
Economisch betrokken
Hier denk je niet zo snel aan, maar een bij heeft ook zeker invloed op de economie. Een bij zorgt ervoor dat de kwaliteit van het voedsel wat zij bestuiven, verhoogt wordt. De kwaliteit van een product (bijvoorbeeld een appel) is voor 18 tot 68% te danken aan de wilde bij. Het hangt natuurlijk af van de omstandigheden hoeveel % de bij voor de kwaliteit zorgt.
Een natuurlijk alarm
Een bij is een natuurlijk alarm. Het is wereldwijd de indicator van het ecosysteem. Kijkend naar de bijenstand en bijensterfte weten of er iets aan de hand is. Zodra hier schommelingen inzitten, weten wij dat er ergens iets is. Ze kunnen ons niet precies vertellen wat er aan de hand is, maar de gezondheid van een bij is hier zeker een leidraad in.
Yes, we got it
We snappen nu zeker waarom het zo belangrijk is om goed voor de bij te zorgen. Wil jij hier verandering inbrengen? Wij hebben een aantal handige (en makkelijke) tips die jou én de bij kunnen helpen.
- Zet in je tuin of op je balkon een aantal bloemen neer. Zo heeft de bij ruimte om even te rusten en om natuurlijk te kunnen bestuiven.
- Zet een bakje met suikerwater voor een bij neer. Zie je een bij op de grond strompelen? Trap deze zeker niet dood! Deze bij heeft een suiker tekort en dit kan heel gemakkelijk aangevuld worden. Zorg dat je een bakje met suikerwater maakt en laat hier de bij van eten. Je zorgt ervoor dat het suiker weer aangevuld wordt en de bij weer verder op pad kan.
- Koop biologisch. Hiervoor zijn er geen schadelijke stoffen gebruikt en weet je dus zeker dat de bij hierdoor niet geschaad is.
- Gebruik geen chemische bestrijdingsmiddelen. We weten nu dat dit echt een boosdoener is voor de bij. Laat in ieder geval de bij lekker rondvliegen in je tuin en kijk naar andere tips om onkruid te bestrijden.
- Plaats een bijenhotel. Hoe leuk is het om zo’n leuk kastje in je tuin te hebben? In dit hotel overwinteren de bijen en leggen ze eitjes. Liever eentje zelf maken? Koop een stuk hout, boor er gaatjes in en klaar!
Wil je meer tips hoe jij voor een beter klimaat kan zorgen? Klik hier.
